Bilgi Mimarisi Nedir ve Web Siteniz İçin Neden Önemlidir?

Bilgi mimarisi, kullanıcıların içeriğe nasıl erişebileceklerini, hangi içeriklerin nerede bulunabileceğini ve içerikler arasındaki bağlantıları nasıl kurabileceklerini belirler. Bu sayede kullanıcılar web tasarım arayüzünde daha kolay ve hızlı bir şekilde istedikleri içeriğe ulaşabilir ve daha iyi bir deneyim yaşayabilirler.

Eğer teknoloji sektöründe çalışmıyorsanız "bilgi mimarisi" terimi muhtemelen size tanıdık gelmeyecektir ama aslında hepimiz bununla her gün karşılaşıyoruz.

Neden önemlidir? Çünkü bilgi mimarisi; anlaşılabilir olması adına bir şeyin parçalarını düzenleme pratiğidir. Web sitelerinde, uygulamalarda, web tabanlı yazılımlarda, kataloglarda, haritalarda, hatta vakit geçirdiğimiz o fiziksel yerlerde edindiğimiz bütün bilgilere yapılandırılmış sistemlerle ulaşıyoruz.

Analog Dünya da Bilgi Mimarisi

Hawaii'ye uçmak üzere olduğunuzu düşünün. Muhtemelen sizi havaalanında yönlendirecek, yaklaşan uçuşları bildirecek, hangi terminalde olduğunuzu ve kapınızı bulmanıza yardım edecek dijital veya fiziksel işaretler arayacaksınız. İşte bu işaretler bilgi mimarisidir.

Bilgi mimarisi için verebileceğimiz diğer bir örnek de kütüphane kart kataloglarıdır.

Bilgisayarlardan önce kütüphanelerdeki materyalleri bulma, organize etme ve sıralama konusunda kart katalogları bize yardım ediyordu. Her bir kartın anlamlı bir yeri vardı. Kütüphane ziyaretçileri belirli konulardaki kitapların yerini bu kitaplar sayesinde bulurlardı.

İnternette Bilgi Mimarisi

Kataloglar ve basılı haritalar şu anda kullandığımız web sitelerinin ve uygulamaların bilgi mimarilerinin temelidir. Planlamalara ve bilgiye erişime olan ihtiyacımız hiç değişmedi. Yalnızca bunlara ulaşma şeklimiz değişti.

Son yıllarda teknolojideki gelişmelerle, bilgiye erişme biçimimiz çok daha önemli hale geldi. Konu web sitesi tasarımına geldiğinde kullanıcı deneyimi (UX) tasarımcıları kullanıcıların daha rahat anlaması için bilgileri sunma şekillerine çok daha fazla önem vermeye başladı. Freelance tasarımcılar kullanıcıların web sitelerinde nasıl gezindiklerini o kadar düşünüyorlar ki web siteleri hayata geçtiğinde kullanıcılar fazla düşünmek zorunda kalmıyorlar.

Kullanıcı dostu olma kaygısı içeren her web sitesi için, kullanıcıların farkına varmaması adına, bilgi mimarisi sezgisel olmalı.

Bilgi Mimarisinin 3 Prensibi Nedir?

1. Ontoloji: Belirli anlamların düzenlenmesidir.

Online bir market düşünün. "Elma" İçin arama yaptığınızda ne olur? Karşınıza elma sirkesi ve alma suyu gibi farklı ürünler de dahil olmak üzere birçok elma çeşidi çıkacaktır. Bunlar ayrı ayrı veya bir çantada bütün olarak görüntülenebilir. Ontoloji, farklı elemanları etiketleme stratejisidir.

2. Sınıflama: Spesifik bir hedefe ulaşabilmek için bir yapıyı veya parçaları organize etmedir.

Bir online markette maddeler genellikle insanların araştırmalarını kolaylaştırmak için fiziksel bir mağazadaki düzenlere uyumlu olacak şekilde organize edilir. Bir online market muhtemelen departmanlar olarak organize edilir. Yani eğer elma arıyorsanız muhtemelen meyve sebze menüsüne bakmanız gerekecektir.

3. Koreografi: Ontolojinin ve sınıflamanın, spesifik bir bağlamda birbiriyle etkileşim sağlaması ve uyumlu olmasıdır.

Bir online market tasarlanırken bilgi mimarının veya kullanıcı deneyimi tasarımcısının kendine bazı sorular sorması gerekir: Bir kullanıcı elmaları "meyve sebze" menüsünde mi, yoksa "mevsimlik meyveler" menüsünde mi arar? Kullanıcılar neden elma arıyor olabilirler? Başka ürünlere de ihtiyaç duyabilecekleri bir tarif var mı? Sık sık elma alıyorlar mı? Kullanıcılar bu web sitesine bir mobil uygulamadan mı yoksa bilgisayardan mı ulaşıyorlar? Kullanıcıların fiziksel durumları değişirse alışveriş deneyimleri de değişebilir mi?

İyi Bilgi Mimarisi = Dönüşümler

Bilgi mimarisindeki üç bileşenin birbiriyle etkileşimi oldukça önemlidir. Eğer bir dişli çalışmazsa, makinenin tümü de düzgün biçimde çalışmayacaktır.

Eğer web sitenizdeki ürünler sezgisel olarak gruplanmışsa (sınıflama) ama kullanıcılar için bu grupların etiketleri bir anlam ifade etmiyorsa, kullanıcılar satın almak istedikleri ürünü seçme ve web sitenizde gezinme konusunda zorluk çekeceklerdir. Hatta herhangi bir şey yapmadan web sitenizden ayrılabilirler.

Eğer hedefiniz, kullanıcıların web sitenizden bir şeyler satın almalarını sağlamaksa, bilgi mimarisi tasarımcılara hızlı dönüşümler için yardım edebilir. Kullanıcılarınız elmaları satın almaya karar vermeden önce nasıl bilgilere ihtiyaç duyuyorlar? Ödeme sayfasında nasıl bilgilere ihtiyaç duyacaklar?

Bilgi mimarisi prensiplerini kullanarak bir tasarımcı sunulacak bilgiler arasında doğru bir denge kurabilir. Tabii bu durumun sonucu olarak da web sitenizde alışveriş yapan mutlu müşteriler göreceksiniz.

Tasarımcıların Tekrarladığı 3 Temel Tasarım Hatası

Tasarım yaparken en büyük hedefiniz kullanıcılarınıza mükemmel deneyimler sunmak olmalıdır.

Mükemmel bir kullanıcı deneyimi sunmak, web sitesi üretim sürecinde en önemli hedeflerden biri olmalıdır. Kullanıcılarınızın rahat ve kolay bir şekilde işlem yapabildiği, kullanımı kolay ve anlaşılır bir tasarım yapmak, onların deneyimini iyileştirir ve onların sizin ürün veya hizmetinizi tekrar kullanma olasılığını artırır. Kullanıcı deneyimini iyileştirmeye yönelik fikirler geliştirmek ve bunları tasarım sürecinde dikkate almak, kullanıcılarınızın memnuniyetini artırır ve onların sizin markanızı tercih etme olasılığını artırır.

Web siteleri 1990'lardan beri oldukça uzun bir yol katetti. Tasarımın kendisi kullanışlılık ve kullanıcı deneyimi gibi prensiplerle evrimleşti.

Nielsen Norman Group bu dünya daki en iyi kullanıcı deneiymi danışmanlarından biri. Bu ekip onlarca yıldır bu sektörde tasarım, kullanışlılık ve kullanıcı deneyimi çalışmaları yürütüyor. 1996'larda yürüttükleri çalışmaların birinde, internet ağlarının henüz ilk günlerinde ciddi sıkıntılara yol açabilecek 10 tasarım hatası belirlediler.

Bu çalışmadan 20 yıl sonra, tasarım terimi bu kadar karmaşık ve bilgiler çok daha erişilebilir oldukça, tasarımcıların tasarım hatalarından kaçınabileceklerini düşünebilirsiniz ama 2016'da NN Group tarafından yürütülmüş bir çalışmaya göre bunun tam tersi doğru olabilir.

Geçmiş hatalardan ders almak yerine tasarımcılar onlarca yıldır bunları tekrar etmeye devam ettiler. Aslında web sitesi tasarımında kesin olan bir şey var: Hatalar tekrar tekrar yapılıyor çünkü tasarımcılar sürekli temelleri unutuyorlar.

• Kullanıcıların bilgilere erişmesine fırsat vermek.
• Kullanıcıların bu bilgileri okumalarına fırsat vermek.
• Kullanıcıların nereye tıklamaları gerektiğini anlamalarını sağlamak.

Belirsizlik

Tasarımcıların web sitelerinde inatla yapmaya devam ettikleri hata, kullanıcılara sitenin veya elemanlarının ne işe yaradığını anlatamamaktır.

Çalışmalara göre belirsizlik çevresinde yapılan bazı hatalar var:

• İçerikler için beklenmeyen konumlar
• Rakip linkler ve kategoriler
• Gizli fiyatlandırmalar

Çalışmalara göre birçok tasarımcı tasarımdaki içerikleri kullanıcıların sıradan gezinme alışkanlıklarına ters düşecek şekilde konumlandırıyor. Kategori isimlerinin altında ilgili olmayan içerikler bulunuyor.

Diğer bir problem de kategorilerin veya linklerin birbirine çok benzer olması. Bu da kullanıcıların istedikleri içeriklere ulaşmasını engelleyen bir tasarım hatası. Çoğu durumda kullanıcılar web sitenizi terk ederler ve kendilerini içeriklerin ve kategorilerin daha anlamlı olduğu sitelerde bulurlar.

Gizli fiyatlandırmalar da dönüşümlerinize zarar verir çünkü tüketiciler aldatılmaktan çok hoşlanmazlar. Konu paraya geldiğinde kullanıcılarınız alışverişlerinin başında tam olarak ne ödemeleri gerektiğini bilmek isterler. Doğru bir tasarım perspektifinde bu çok büyük bir hatadır ve kullanıcılarınızın sizinle iş yapmaktan kaçınmalarına sebep olur. Örneğin BulutPress® web sitesi fiyat politikamızı belirlerken gizli ücretlerin olmamasına ve fiyatın yıllar geçse de hep aynı olmasına çok özen gösterdik.

Kullanıcı Deneyimi Problemleri

Eğer web sitenizin zayıf bir kullanıcı deneyimi varsa kullanıcılarınız bunu hemen anlayacaktır.

• Bilgi adacıkları
• Tekrarlanan linkler
• Kullanıcıları mikrositelere yönlendirme
• Yetersiz arama sonuçları

İlgili bilgileri farklı sayfalarda konumlandırarak ve her içeriğe benzer linkler vererek kullanıcıların spesifik bir bilgiye erişmelerini zorlaştırırsınız.

Birçok web sitesi, alt siteler içerirler. Buradaki problem, bu alt sitelerin bir çoğu kullanıcıların asıl tasarıma dönmelerine olanak vermez ve onları olmak istemedikleri bir yerde bırakırlar.

Ne yazık ki birçok web sitesi ya arama terimleriyle bütün bir siteyi aramayı beceremez, ya da kullanıcıların aradığı terimle uyuşmayan sonuçlar sunar. Ancak bu sorunu aşmak için birçok yöntem bulunmaktadır. Örneğin, web sitesinin arama özelliğini geliştirerek daha iyi sonuçlar sunabilirsiniz. Arama terimlerini dikkatli bir şekilde inceleyerek, kullanıcıların aradığı terimle uyuşmayan sonuçları filtreleyebilir ve daha doğru sonuçlar sunabilirsiniz. Ayrıca, kullanıcıların arama yaptıklarında onlara yardımcı olacak öneriler veya ipuçları sunarak, onların arama sürecini kolaylaştırabilirsiniz. Bu sayede kullanıcılar daha kolay ve hızlı bir şekilde aradıkları bilgilere ulaşabilir ve daha iyi bir deneyim yaşayabilirler. BulutPress® içerik yönetim sistemi, arama deneyimini en üst seviyede sunan yerleşik araçlara ve mekanizmalara sahiptir

Bilgi Mimarisi Hataları

Bilgi mimarisi, iyi bir web sitesinin kalbi olmalıdır. Bu, kullanıcılarınızın içeriklerinizi hızlıca anlamalarını sağlar. Bu şekilde kullanıcılarınız isteklerine hızlıca ulaşabilirler. Bunun için içeriklerinizi mümkün olan en iyi şekilde organize etmeli ve yapılandırmalısınız.

Çalışmalara göre tasarımcılar bu konudaki hataları 20 yıldır tekrarlıyorlar.

• Haddinden fazla bilgi vererek kullanıcıları rahatsız etmek
• Kullanıcılar gizli linkler sunmak

Kullanıcılar aslında web içeriklerini okumuyorlar, yalnızca göz gezdiriyorlar. Bu yüzden içerikleriniz kısa paragraflar halinde olmalı ve okunabilirliği geliştirmek adına maddeler içermelidir. Yapmak isteyeceğiniz son şey kullanıcılarınıza uzun ve sıkıcı bir metin sunmaktır.

Tasarımcılar ilgili web sitesi içeriklerine oldukça fazla gizli link koyarlar. Kullanıcıların bir çoğu onca reklamın arasında ilgili linkleri bulamıyorlar. Bu yüzden ilgili linklerin yerleşimi web siteleri için hayati önem taşıyor.

Bu sorunların birçoğu tasarımcıların kullanışlılık uzmanı olmamalarından kaynaklanıyor ama bu bir özür değil tabii. Tasarım yaparken en büyük hedefiniz kullanıcılarınıza mükemmel deneyimler sunmak olmalıdır. Aksi taktirde web sitenizin kullanışlılığı, dönüşümleri, kullanıcılarınızın sayfada geçirdikleri ortalama süreler ve satışlar düşecektir ve hiçbir müşteri buna tahammül edemez.